انواع تحقیق ،مقاله ،پروژه ،پاورپوینت

نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات اخلاقی فرزندان در پرتو تعالیم دین

مقدمه
خانواده نخستین کانون تربیت فرزند و سازنده ی شخصیت اوست. در خانه و خانواده است که فرزندان بتدریج از رفتارهای پدر و مادر، الگوبرداری می کنند. کودکان تا چند سالی تقلید و تلاش می کنند که کارهای خود را همانند و شبیه آنان سازند و کودکان مطابق فطرت الهی، خداپرست و درست کردار به دنیا آمده اند. چنانچه در محیط تربیتی آنان رفتارهای مطابق آیین توحید باشد، و والدین به وظایف خویش آشنا باشند، آنان نیز موحد و متقی خواهند شد وگرنه منحرف می شوند؛ چنان که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: فرزند بر فطرت پاک الهی آفریده شده است مگر آنکه پدر و مادرش او را یهودی، نصرانی و یا مجوسی کنند.مسؤولیت خانواده و پدر و مادر تنها تأمین غذا و لباس و بهداشت فرزندان نیست بلکه باید آنان را بر فطرت توحیدی و الهی، تربیت کنند و بر رفتار، گفتار، دوست و عبادت و... کودکانشان نظارت کامل داشته باشند.توجه والدین به کودکان موجب رشد و شادابی و صلاح آنان می شود، و آنان را از دامهایی که شیاطین در پیش رویشان گسترده اند، نجات می دهد.نباید فراموش کرد که مشارکت مردمی در باب پیشگیری از انحرافات در کشورمان از درون مایه های اصیل اعتقادی برخوردار بوده است و شاید بتوان ادعاکرد که محرک اصلی این قسم ازمشارکتها همین انگیزههای دینی و مذهبی است.
در این پایان نامه ابتدا در بخش اول در دو فصل به تعریف و تبیین موضوع و اهداف و ضرورت آن پرداخته و در بخش دوم در سه فصل به تبیین نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات اخلاقی و موانع پیش رو و سپس به نتیجه گیری می پردازیم.

بخش اول
کلیات و مفهوم شناسی

فصل اول : کلیات
تعریف و تبیین موضوع
خداوند دین الهی را یک دین واحد به نام اسلام معرفی نموده است و دین اسلام چون آخرین دین آسمانی است کاملترین دینها می باشد. دین اسلام است که به افراد با ایمان احساس خود کنترلی عطا میکند و گرایش به سوی انحرافات را کاهش داده است.
مستحکم ترین روش پیشگیری از گرایش به انحرافات اخلاقی، افزایش آگاهی از احکام دین و نهادینه سازی باور های دینی در درون خانواده ها می باشد.بنابراین نقش مذهب در پیشگیری از آسیب ها و انحرافات اخلاقی به گونه ای است که بسیاری از نظریه پردازان بزرگ جهان،مذهب را به عنوان یک عامل مستحکم در مقابل آن تلقی نموده اند. بی تردید افرادی که اصول مذهبی را پذیرفته اند و به آن اعتقاد دارند کمتر از افرادی که مذهبی نیستند از خود رفتار بزهکارانه نشان می دهند. در این میان نقش خانواده در تربیت فرزند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.هرگاه خانه وخانواده دارای محیطی نامناسب برای فرزندان باشد به همان میزان موجب آسیب پذیری و ایجاد انحرافات می گردد.در اندیشه اسلامی نقش سازنده و مهم ایمان به خدا و اعتقاد به روز واپسین بزرگترین ابزار کنترل و مهار کننده انسان در روند زندگی است و احساس گرایش به سوی انحرافات را بسیار کاهش داده است.
خداوند متعال در آیه 6سوره تحریم به مسئولیت افراد در برابر خانواده در پیشگیری از انحرافات اشاره دارد و همچنین با آشنایی با مفاهیم والای نهج البلاغه می توان از بسیاری از انحرافات پیشگیری نمود.
برای نهادینه شدن ارزش های دینی جهت کاهش انحرافات اخلاقی،بایستی دانش پیشگیری در بین خانواده ها ارتقا یابد و فهم ساده اندیشانه از روش های پیشگیری و همچنین تمرکز صرف بر روی توصیه های اخلاقی اصلاح شود.و با کمک گرفتن از نهاد های مذهبی(حوزه های علمیه و مساجدو غیره)گامی مثبت در جهت تقویت ارزش های دینی افراد و کاهش جرایم و انحرافات برداشته شود.
اهداف و فوائد تحقيق
هدف اصلی این تحقیق بررسی کارکرد های پیشگیرانه خانواده دیندار در جلوگیری از انحرافات با تمرکز بر قوای چهارگانه، همچنین ایجاد انگیزه در جهت تقویت اعتقادات دینی و حمایت از خانواده و استفاده از ایده های خلاقانه و توانمندی های نهادهای مذهبی در پیشگیری و کاهش انحرافات اخلاقی می باشد.
اهداف فرعي نیز برای آن قابل ذکر است:
الف- ایجاد انگیزه در جهت تقویت اعتقادات دینی و حمایت از خانواده .
ب- استفاده از ایده های خلاقانه و توانمندی های نهادهای مذهبی در پیشگیری از انحرافات و آسیب های اجتماعی.
پيشينة موضوع تحقيق
در خصوص این موضوع کتاب های زیادی به رشته تحریر در آمده است.ازجمله آقای مهدی علیزاده در کتاب (نقش اسلام در پیشگیری و کاهش بزهکاری) در دو فصل کلیاتی از مباحث دینی و جرم شناختی را در مورد پیشگیری مورد مطالعه قرار داده است، و هدف او از نوشتن این کتاب به گفته خود ایشان معرف محورهای جدیدی به عنوان راه حل های موثر در مجازات بزهکاران و پیشگیری از بزهکاری قرار داده است و می توان آموزه های دینی را براساس مباحث جرم شناختی مورد بهره برداری قرار داد.وآقای سید سیف اله نحوی درکتاب (نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات) انحرافات اجتماعی مانند اعتیاد،طلاق،خودکشی،فرارازخانه وبررسی پیامدهای هریک و توجه به عوامل خانوادگی آنها پرداخته است،وی همچنین وظایف پیشگیرانه والدین را نیز مورد توجه قرار داده است. وآقای ژان برژه درکتاب (اعتیاد و شخصیت )افراد را ازنظر شخصیت دسته بندی کرده و به نقش مذهب در ایجاد شخصیت و پیشگیری از جرایم نیز پرداخته است.
آقای محمدعلی حاجی ده آبادی در(مقاله نقش تربیت دینی در پیشگیری) مبانی نظری تربیت و مذهب همراه با ارائه نمونه ها و شواهد تجربی آن مورد بحث و بررسی قرار داده است . و خانم فاطمه صادقیان در (مقاله بررسی تاثیر اعتقادات و باورهای دینی بر پیشگیر از اعتیاد زنان) بیان می کند که باورهای مذهبی و دینی از رفتارهای پرخطری مانند اعتیاد در زنان پیشگیری به عمل می آوردو زمینه آرامش روحی و روانی را فراهم می سازد.علی رغم اینکه در خصوص موضوع پیشنهادی کتب و مقالاتی وجود دارد،هیچ کدام به صورت خاص به تبیین و بررسی موضوع نپرداخته اند.پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین آموزه های دین اسلام برای خانواده در رابطه با پیشگیری از انحرافات اخلاقی فرزندان انجام گرفته است.
سؤال‌هاي تحقيق
سوال اصلی
نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات اخلاقی فرزندان چگونه است ؟
سوالات فرعی
نقش خانواده در تربیت فرزندان چیست؟
عوامل انحرافات اخلاقی در فرزندان کدامند؟
فرضيه تحقيق
-احتمال داده می شود تقویت اعتماد به نفس و ایمان و تکیه به قابلیت های فردی درخانواده عامل بازدارنده قوی در برابر بزهکاری و بزه دیدگی به شمار می رود و راه را بر بسیاری از جرایم و انحرافات می بندد. آنان که وابستگی های عاطفی و قلبی به دین و مظاهر مکتب و مذهب دارند کمتر در معرض انحراف، گناه، مفاسد و آلودگی های اخلاقی بوده اند. و برای صیانت افراد خانواده باید از سنین کودکی و نوجوانی برنامه داشت و هوشیارانه در جهت تغذیه فکری و روحی و هدایت آنان ، بر اساس آموزه های قرآن و عترت تلاش کرد.
پیشفرضهای تحقیق
1- به نظر می رسد عمل به توصیه های اسلام از جمله مستحکم نمودن بنیان خانواده ،کسب روزی حلال،مقاومت و صبر در برابر سختی ها نقش مهم و موثری در پیشگیری از انحرافات اخلاقی دارد.
2- بین دینداری خانواده و کاهش یا افزایش جرایم و انحرافات و آسیب های اجتماعی رابطه مستقیم و معنا داری وجود دارد.
روش تحقيق
انجام این پژوهش در دو مرحله صورت می گیرد. و در هر مرحله مناسب با موضوع از روش تحقیق مختص آن استفاده می شود . در مرحله ی اول به شناسایی مفاهیم ومبانی،و در مرحله ی دوم به تحلیل مسائل فقهی موضوع تحقیق از منظر دین اسلام می پردازد . بنابراین روش تحقیق ما در این پایان نامه تحلیلی و توصیفی است.باتوجه به اینکه روش تحقیق ما در این پایان نامه تحلیلی-توصیفی است، فیش برداری از منابع موجود و کتابخانه ها و مؤسسات تحقیقی وپژوهشی در نگارش این پایان نامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت . همچنین مراجعه به سایت های معتبر اینترنتی نیز مؤثر و مفید خواهد بود.
مفاهیم تحقیق
دراین قسمت مفاهیم و موضوعات مهمی که فهم آنها برای ورود به بحث اهمیّت دارد و لازم است در ابتدای تحقیق شرح داده شوند، توضیح داده می شود :
خانواده
اسلام خانواده را گروهی متشکل از افراد، دارای شخصیت مدنی، حقوقی و معنوی معرفی می کند که هسته اولیه آن را ازدواج مشروع زن و مردی تشکیل می دهد و نکاح عقدی است که براساس آن رابطه زوجیت بین زن و مرد برقرار شده و در پس آن طرفین دارای وظایف و حقوق جدید می شوند. ارتباط خویشاوندی در سایه نکاح پدید می آید ؛ اعضای آن دارای روابط قانونی، اخلاقی و عاطفی می گردند.
ارزش های دینی
ملاك، معيار، الگو و ابزار سنجش اعمال، گفتار و كردار افراد است كه جامعه يا گروه يا فرد براساس اين ملاكها و الگوها رفتار و كردار افراد را مورد قضاوت قرار مي دهد.
پیشگیری
یعنی پیش دستی کردن، پیشی گرفتن و به جلوی چیزی رفتن یا کاربرد فنون مختلف به منظور جلوگیری از وقوع بزهکاری ، هدف به جلوی جرم رفتن و پیشی گرفتن از بزهکاری است
انحراف
دور شدن یا جدا شدن از راه‌ها، اصول، معیارها و یا روش‌های تعیین‌شده.
آسیب اجتماعی
آسیب زمانی پدید می آید كه از هنجارهای مقبول اجتماعی تخلفی صورت پذیرد. عدم پای بندی به هنجارهای اجتماعی موجب پیدایش آسیب اجتماعی است.
ساختار تحقيق
از آنجایی که عنوان پایان نامه انتخاب شده، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات اخلاقی فرزندان در پرتو تعالیم دین می باشد، لذا لازمه آن، تقسیم پایان نامه به دو بخش می باشد. بخش اول شامل مباحث کلی است و به دو فصل تقسیم شده است، در فصل اول به بیان کلیات تحقیق پرداخته و در فصل دوم به مفهوم شناسی موضوع تحقیق پرداخته ایم و بدیهی است که در راستای تحقیق و پژوهش پیرامون هر موضوعی نیاز است تا ابتدا مبانی و پیشینه موضوع بررسی گردد و سپس وارد اصل موضوع شویم . سپس با استفاده از بسترهای ایجاد شده در قسمت گذشته، در بخش دوم با سه فصل به بررسی نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات اخلاقی فرزندان و در انتها ارائه راهکارها و نتیجه گیری می پردازیم.
محدوديت‌ها، مشكلات و موانع تحقيق
در باره ی موضوع انتخابی تحقیق حاضر، تحقیقاتی در سطح ملی و کشوری صورت گرفته است. ولیکن در شهرستان نائین بسیاری از منابعی که منابع ارزشمندی بودند را موفق به دستیابی به آن نشدم یا اینکه در کتابخانه های شهرستان یافت نکردم، چراکه ؛ در کتابخانه های شهرستان در این خصوص باکمبود کتب و منابع روبرو بودم.

فصل دوم: مفهوم شناسی
مفهوم شناسی
در این فصل به بیان معانی و مفاهیم واژگان کلیدی موضوع پایان نامه می پردازیم :
خانواده
هریک از صاحب‏ نظران، بر اساس تخصص خود تعریفی از «خانواده» ارائه داده‏اند. برخی خانواده را یك سازمان اجتماعی دانسته، بعضی روابط خویشاوندی و همخونی را اساس تشكیل خانواده تلقّی كرده‏اند. عده‏ای دیگر عامل اقتصادی، و گروهی نیز عوامل روانی و جنسی را سبب پیدایش آن قلمداد نموده‏اند. به هر صورت، همان‏گونه كه از منابع دیگر برمی‏آید، منظور از خانواده ، مجموعه‏ای از افرادی است كه یكجا در كنار هم زندگی می‏كنند و معیار همزیستی و همبستگی آنها یکی از این دو است: قرابت یا زوجیت.
خانواده، مركب از گروهی است كه از طریق خون، ازدواج یا فرزندخواندگی به یكدیگر مربوط و منسوب بوده، برای مدتی طولانی و نامشخص با هم زندگی می‏كنند. خانواده مانند هر نهاد اجتماعی دیگر برای تأمین برخی از نیازهای اساسی انسان شكل گرفته است.از این رو خانواده در تعلیم و تربیت افراد نقش اصلی و اولی را به عهده دارد. لذا اولین مراحل فرهنگ پذیری افراد از نهاد خانواده شروع می‏شود. دین اسلام برای نهاد خانواده در امور تربیت فرزندان خصوصاً در مراحل اولیه زندگی، نقش بسزایی قائل است و قلب و روح جوان را بستر مناسبی برای پذیرش هر نوع تربیتی می‏شمارد و آن را به زمین مناسبی برای پرورش هر نوع بذری تشبیه می‏كند.
آنان كه در دوران كودكی نادرست تربیت شده اند، در جوانی و بزرگسالی راه صحیح زندگی را نمی‏شناسند و با این خلقیات زشت، قادر نیستند خود را با جامعه انطباق دهند، اینان در معاشرت‏های اجتماعی اغلب با ناكامی‏ و شكست مواجه می‏شوند، زیرا به طور ناآگاه فراگرفته‏ها‏ی غلط ایام كودكی خویش را بكار می‏بندند.
والدین، نخستین كسانی می‏باشند كه در محیط خانواده بر خلق و خوی فرزندان تأثیر می‏گذارند. آنها با برخوردها و حركات و سكنات خود پایه‏ها‏ی فضائل یا رذائل را در نهاد فرزندانشان پایه گذاری می‏كنند و زمینه‏ها‏ی شكل‏گیری حالات و ملكات اخلاقی حمیده یا رذیله را فراهم می‏كنند.
یكی از جرم شناسان به نام «دوگرف» در این رابطه می‏نویسد:‌«اثرات سال‏های عمر بر روی تكوین و تحول آتی شخصیت افراد بسیار بدیهی است و اگر خانواده به وظایف تربیتی خود عمل نماید و روابط بین والدین و فرزند طبیعی بوده و در محیط خانواده، جوّ دوستی و محبت حاكم باشد و در نهایت، اگر تمام نیازهای طبیعی فرزند تأمین گردد، طفل به راحتی اجتماعی شده و همچنین در روابط خانوادگی و خارج از آن، رفتارهای طبیعی و متعادل خواهد داشت، اما اگر شرایط و موقعیت به صورت دیگری باشد، یعنی خانواده از نظر تربیتی دچار نقیصه شده و طفل از كمبود شدید عاطفی رنج ببرد و اگر والدین از هم جدا شده باشنـد، بدیهـی است كه نتـایج زیـان بـار آن دیـر یا زود در طفل مشاهده خواهد شد.
محیط اصلی یا هسته اولیه زندگی انسان یا خانواده محیطی است که انسان در آن زاده شده و رشد و نمو می کند. طبیعی است که انسان قسمت اعظم موارد اکتسابی را از همین محیط کسب می کند. نقش خانواده از نظر تربیتی نقش اصلی و فعال است. تربیت صحیح و پرورش مناسب در محیط خانواده و ایجاد محیط مساعد تا حدود زیادی شرایط نا مناسب جامعه را جبران می کند. خانواده نخستین مکان کسب امنیت، برقراری روابط عاطفی، رشد شخصیت، تشکیل باورها و الگو های رفتاری و به طور کلی نخستین مکان شکل دهنده جهان بینی فرد و پیش بینی کننده سیر و جهت فرد در طول زندگی است. خانواده یک نظام است و هر تغییری که در آن ایجاد شود در همه جای آن اثر می گذارد. یک خانواده عادی و سالم خانواده ای است که همه امور وفعالیت های آن منطبق با موازین و معیار های ارزشی حاکم بر جامعه باشد.
در نظام خانواده نوع شغل والدین، نحوه رفتار با کودکان و شیوه تربیتی آنان، عادی بودن مصرف بعضی از مواد مخدر در خانواده، وجود ناپدری و نامادری، تعدد ازدواج، فرهنگ خاص حاکم بر خانواده، میزان تحصیلات والدین، پدر سالاری و مادر سالاری، تضاد های فکری والدین، وضع اقتصادی خانواده، از هم پاشیدگی و روابط سرد و خشک خانواده ها، حساسیت نداشتن در مورد تربیت فرزندان و طلاق و مرگ یکی از والدین، نقش مهمی در گرایش فرد به انحرافات اخلاقی ایفا می کند. خانواده نه فقط در تعیین ارزش ها و شخصیت کودک اهمیت دارد، بلکه به تدریج بر ساخت جامعه اثر می گذارد و اندیشه و رفتار والدین به جامعه منتقل می شود؛ بنابراین منشأ بسیاری از نا هنجاری ها و انحرافات در نوجوان نبود یک نظام صحیح و سالم خانوادگی است. در مجموع اگر محبت و دلبستگی متقابل میان والدین ونوجوان همراه با ارزش های ناب مذهبی باشد میزان گرایش به انحرافات را کاهش می دهد. والدین سنتی مسئولیت بیشتری احساس می کنند و کمتر سرکش و طغیان گرند و بیشتر احتمال دارد در ایفای نقش والدینی خود جدیت، زمان و انرژی صرف کنند.
مطالعات نشان می دهد زمانی که نظام خانواده نتواند وظایف و کارکردهایش را به درستی انجام دهد عاملی برای تربیت و تحویل افرادی با مشکلات فردی و اجتماعی به جامعه خواهد بود. متأسفانه هم اکنون آمار روبه رشد ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی، گواه این مسأله می باشد. البته مسائلی همچون؛ دگرگونی و تحولات سریع اجتماعی، افزایش روزافزون ارتباطات، گذر از فرایند سنتی به مدرنیسم، محو و نابود شدن تدریجی مرزها در راستای جهانی شدن در تمامی ابعاد، جوان بودن جامعه و غیره نیز بر دامنه این ناهنجاری ها افزوده اند.
دین و دین شناسی
«امانوئل کانت» فیلسوف بزرگ اروپایی در مورد دین می گوید: دین قانون درونی ماست، تا به آنجا که اهمیتش از قانونگذاری و داوری فوق بشر ناشی می شود. دین اعمال اخلاق در قلمرو معرفت باریتعالی است. گفته می شود که دین یک مجموعه باورداشت هایی است که در صورت تحقق علمی آن می تواند موجب تعالی روح گشته و استعدادهای فطری فرد را شکوفا سازد ودر جریان جامعه پذیری فرد نقش مصون سازی داشته باشد. شاید همین تأثیر نافذ موجب شد که «ساموئل هانیتنگتون» نظریه پرداز بزرگ اجتماعی سیاسی می گوید: مردم از جمله به این دلیل به مذهب بازمیگروند که در دنیای رو به جهانی شدن، نیاز به کشف دوباره هویت خویش و تأکید بر آن را احساس می کنند. اگر چه این پدیده در قشرهای دیگر نیز با نوساناتی مشاهده می گردد.
دین در دو زمینه کلی دستوراتی دارد که قابل توجه می باشد:
1.دستورات تشویقی: که موجب سرور و نشاط مومن شده و آرزوی رسیدن به معشوق را در وی شعله ور ساخته و بوی انرژی و امید می دهد که در انجام فرایض دقت بیشتری نموده و در واقع رضایتمندی بیشتر خداوند متعال را فراهم سازد.
2. دستورات انذاری: که فرد را از گرایش و سقوط هلاکت در گناه و پلیدی ها بازداشته و سعی می کند که رابطه مختل شده او را با خدای سبحان ترمیم نماید.