حقوق زنان در سیره و آموزه های نبوی (حقوق اجتماعی و سیاسی در سیره و آموزه های نبوی)
مقدمه :
انسان از گذشته های دور تا به امروز در پی شناسایی حقوق خویش و در جهت تأمین و تضمین آن، همواره قربانی داده است انسان همان موجودی است که آفرینش وی در زیباترین شکل ممکن صورت پذیرفته و خداوند خود را نسبت به چنین آفرینش تحسین نموده و بر همین اساس جایگاه شایسته و اعمال امروز او مورد تأکید قرار گرفته است. و در قرآن آمده است که تنها انسان است که تاج کرامت بر سر او نهاده شده است و برای چنین انسانی برخورداری از حقوق ویژه امری طبیعی است و رابطة مستقیمی بین استعدادها و توانایی ها او با دامنة حقوقی وی دارد از نظر قرآن جنسیت مهم نیست آنچه که ملاک برتری است جنسیت نمی باشد بلکه در نزد خداوند تقوا است زن و مرد اگر چه از نظر جنسیت متفاوتند ولی از نظر انسانیت برابر هستند. علت تفاوت حقوق بین زن و مرد نظیر قضاوت، ارث، شهادت، تعده، زوجات، طلاق، ولایت و اموری از این قبیل را باید در تفاوت های وجودی میان زن و مرد جست و جو کرد. از نظر اسلام تفاوت های فراوانی میان زن و مرد از لحاظ جسمی، روانی، احساسی سبب گردیده است اسلام بر پایه فطرت انسانی، حقوق خویش را وضع نموده است با عنایت به این تفاوت های فراوانی میان زن و مرد از لحاظ جسمي، رواني، احساسي سبب گرديده است اسلام بر پايه فطرت انساني، حقوق خويش را وضع نموده است با عنايت به اين تفاوت هاي حقوقي براي زن و حقوقي براي مرد قائل شده است كه سر جمع برابري و تساوي ميان آنها و نفي تبعيض جنسي است.
در اين مقاله سعي شده است در مورد حقوق زنان در اسلام و آموزه هاي نبوي و همچنين در جوامع گذشته وضع و احوال آنان مورد بررسي قرار گيرد نگاه بدبينانه و شيء گونه نسبت به زن در متون منثور و منظوم ما ديده مي شود به طور نمونه:
زن از پهلوي چپ شد آفريده كسي از چپ، راستي هرگز نديده
نظامي
چه خوش گفت شاه جهان كيقبا كـه نفريـن بـد بـر زن نيـك بــاد
سعدي
در سياستنامه خواجه نظام الملك، ضمن توصية مردان به بي توجهي نسبت به خواسته يا گفتة زنان مي نويسد: «اول مردي كه فرمان زن برد و او را زيان داشت و رنج و مشقت افتاد آدم (ع) بود كه فرمان حوا كرده گندم بخورد تا از بهشتش بيرون كردند». و يا حكيم متأله «ملاصدرا» در كتاب «اسفار اربعه» زنان را در شمار حيوانات به حساب آورده و نمونه هاي ديگر نيز وجود دارد كه با بيانات خود مقام زن را تنزول داده اند و اهميت آن را كم به حساب آورده اند و هنوز زنان از حيث برخورداري از بيشتر امكانات نظير امكان تحصيل و اشتغال در بسياري از كشورهاي جهان در سطحي پايين تر از مردان قرار دارند البته از نظر محققاني نظير «رابرت بلود» و «دونالدو ولف» سه عامل آموزش و اشتغال و ميزان دستمزد تأثيري مستقيم در افزايش قدرت تصميم گيري زنان دارد.
وضعيت زن در پيش از اسلام:
حقوق و حيات اجتماعي زن در دنياي قديم
در ايران
زن به شهادت تاريخ، بدترين و شوم ترين و نكبت بارترين دوران حيات اجتماعي خود را در دورة پيش از اسلام گذرانده است و به ندرت به عنوان موجودي انساني – كه از حيث كرامت و ارزش انساني با مرد همسنگ باشد مورد توجه قرار گرفته است بلكه غالباً به مثابه موجودي اهريمني و شيطاني و نجس تلقي مي شده است كه پيوسته روح و روان مرد از او در آزار و اذيت بوده است.
زنان در گذشته حتي در جوامع متمدني چون ايران و روم از بسياري از حقوق مادي و معنوي اعم از:
حق معامله، حق پيشه، حق مالكيت، حق انتخاب همسر، حق طلاق، حق تحصيل، حق رأي، حق ارث، حق وصيت، حق مهريه و … محروم بوده است. در درخشانترين دورة حيات اجتماعي زن در ايران پيش از اسلام يعني عصر ساساني - «زن مطلقاً فرمانبردار مرد بود و شخصيت حقوقي نداشت، پدر و شوهر اختيارات وسيعي در دارايي هاي او داشتند؛ و آنچه كه از هياهوي جاهلانه كه اخيراً اعلام كرده اند از بديهيات تمدن ساساني است نكاح با محارم و زناشويي در ميان اقادب درجة اول حتماً معمول بوده است و احكام عجيب ديگري هم داشتند كه وقتي پسري به سن رشد بلوغ مي رسيده پدر يكي از زنان خود را به عقد زناشويي او در مي آورده است».
دكتر كريستين سن نيز در كتاب ايران در زمان ساسانيان با تشريح وضعيت دهشتناك زندگي زن در جامعة ساساني مي نويسد: «در ايران عصر زردتشتي، ازدواج با محارم و نزديكان، نه تنها مقدس بوده بلكه گناهان كبيره را محو مي كرده است».
در سروده هاي قديمي و مذهبي ايرانيان دربارة تحقيقات و پستي زن آمده است: «پدران از خدا مسألت نمي كنند كه دختري به ايشان روزي كند و فرشتگان دختران را از نعمت هايي كه خدا به آدمي مي بخشيده به شمار نمي آوردند».
در دورة ساساني شوهر كردن براي زن به معناي درآمدن از سالاري پدر يا برادر و رفتن به سالاري شوهر يا پدر او بوده است.
به طور كلي در ايران عصر ساساني، موقعيت و جايگاه زن نسبت به ممالك ديگر دنياي آن روز تا حدودي بهتر بوده است و عمدة محدوديت ها و محروميت ها ريشة مذهبي داشته است به طوري كه يك مؤمن آيين زردتشت- به تبعيت از آموزه هاي فقهي اين مذهب- زن (حائض) را ذاتاً «نجس» تلقي مي كرده تا جايي كه از نظر او روح و حتي نگاه و نفس زن حائض از اين حكم مستثني نبوده است و چنين زني در آيين زردتشت بايد خود را از ديگران دور نگاه مي داشت و از كارهاي روزمره در نه شبانه روز دست مي كشيد و همچنين جامة خود را در مدت ياد شده به طور مرتب تعويض مي كرد كه اين به اين معنا بود كه زن بايد تقريباً يك سوم از دوران جواني خود از حيات اجتماعي محروم مي ماند و به طور مجرّد زندگي مي كرد و در مورد زايمان نيز اين مورد صدق مي كرد و در نتيجه زمينة انزواي اجتماعي زن را فراهم مي ساخت.
36 صفحه
| حقوق_زنان_در_سیره_و_آموزه_های_نبوی_1552221544_23399_226_1287.zip0.02 MB |
